Quai bị nguy hiểm như thế nào? Cách phòng tránh và điều trị quai bị tốt nhất?

Quai bị là gì, có lây không, lây ra sao, biến chứng quai bị có nguy hiểm không? Người ta hay nói quai bị gây vô sinh có đúng không? Quai bị cần kiêng những gì? Ăn uống khi bị quai bị thế nào tốt nhất? Mỗi người có thể mắc quai bị mấy lần trong đời? Triệu chứng của quai bị và cách điều trị quai bị tốt nhất là gì? Uống thuốc gì cho nhanh khỏi quai bị nhất? Hãy cùng Bác sĩ Thắng chuyên khoa bệnh Truyền nhiễm và các bệnh Nhiệt đới đi tìm câu trả lời.

Quai bị là bệnh gì? Nguyên nhân và đường lây? Thời gian ủ bệnh?

Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây trực tiếp từ người này sang người khác qua tiếp xúc gần do ho, hắt hơi, sổ mũi hoặc nói chuyện trực tiếp với nhau không có vật chắn, không đeo khẩu trang.

Bệnh do virus quai bị thuộc họ Paramyxoviridae gây ra, bệnh lây mạnh nhất trong khoảng trước 3 ngày và sau 5 ngày kể từ mốc thời gian khởi phát bệnh: sốt, đau sưng tuyến nước bọt mang tai. Tuy nhiên, thời gian ủ bệnh (tức là người đã có virus quai bị nhưng chưa biểu hiện bệnh) lên đến vài 3 tuần, thậm chí là một tháng.

Biến chứng của quai bị là gì? Nguy hiểm đến cỡ nào?

Quai bị có thể gây ra biến chứng chủ yếu gồm:

• Viêm teo tinh hoàn
• Viêm tụy
• Viêm não màng não
• Điếc
• Yếu chi
• Viêm buồng trứng, gây ra rối loạn kinh nguyệt, rong kinh
• Sẩy thai ở phụ nữ đang mang thai
• Dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ do mẹ bị quai bị trong quá trình mang thai.

Tỉ lệ các biến chứng này ra sao và thực tế nó nguy hiểm đến cỡ nào. Kinh nghiệm lâm sàng chỉ ra chủ yếu quai bị gây viêm teo tinh hoàn ở nam giới là nhiều nhất, một số rất hiếm có trường hợp gây rối loạn miễn dịch, từ đó tấn công vào não và tạo nên bệnh viêm não tự miễn NMDA.

Khi còn là bác sĩ tại Bệnh viện quân y 175, bác sĩ Thắng đã chứng kiến nhiều trường hợp chiến sĩ bộ đội bị viêm tinh hoàn lặp đi lặp lại trong 6 tháng trời mà không khỏi hẳn. Lí do là cứ đỡ bệnh, về đơn vị, chiến sĩ lại phải lao động nặng, đi tăng gia sản xuất ở đơn vị, tập luyện thể lực, vận động cường độ cao dẫn đến tái phát viêm tinh hoàn. Có nhiều trường hợp để lại di chứng teo tinh hoàn.

Tuy nhiên cần chú ý có trường hợp bị xoắn tinh hoàn cần phải can thiệp ngoại khoa chứ không nên nhầm lẫn chỉ là viêm tinh hoàn do quai bị.

Mọi người hay nói quai bị gây vô sinh, có đúng vậy không?

Xin thưa rằng chưa có bằng chứng khoa học nào chỉ ra rõ vấn đề bị quai bị gây biến chứng lâu dài là vô sinh mà chỉ có viêm teo tinh hoàn thì gặp nhiều thôi nhé. Hơn nữa có teo cũng thường chỉ là một bên, trong khi tinh hoàn có 2, có khả năng bù trừ rất tốt, nên chuyện đồn đoán mắc quai bị sau này sẽ bị vô sinh là chưa có cơ sở. Nhiều khi chỉ nói vậy để dặn dò trẻ nhỏ, nhất là các bạn nam cần kiêng đi lại, giữ gìn thêm cẩn thận, vì đúng là có rất nhiều biến chứng nguy hiểm liên quan tới quai bị.

Quai bị nguy hiểm thế, vậy triệu chứng và cách chẩn đoán quai bị ra sao?

Quai bị được chẩn đoán hoàn toàn dựa vào lâm sàng, qua thăm khám, chứ thực tế không ai đi làm xét nghiệm để chẩn đoán một người mắc quai bị hay không.

Triệu chứng của quai bị có thể gồm:

• Sốt
• Đau mỏi người
• Chán ăn, mệt mỏi
• Mất ngủ, đau đầu
• Quan trọng và đặc trưng nhất là sưng đau tuyến nước bọt mang tai (sưng má), thường xuất hiện ở một bên trước, sau đó mới đến bên còn lại. Sưng má luôn lệch nhau, không mấy khi có sưng to đều 2 bên như nhau.
• Sưng đau tinh hoàn ở giai đoạn muộn có biến chứng.

Quai bị cần kiêng gì? Điều trị quai bị thế nào và uống thuốc gì cho nhanh khỏi?

Quai bị là bệnh do virus và nó có thể tự khỏi, chủ yếu chúng ta cần lưu ý khi mắc quai bị là phải kiêng vận động mạnh, làm việc máy tính hoặc căng thẳng đầu óc để tránh các biến chứng có thể xảy ra do virus quai bị gây ra.

Chế độ ăn uống khi mắc quai bị không phải kiêng ăn gì hết, trái lại cần ăn nhiều hoa quả, đa dạng thực phẩm để tăng sức đề kháng.

Điều trị quai bị là điều trị triệu chứng, có nghĩa là bị sốt thì dùng thuốc hạ sốt, đau đầu mất ngủ thì dùng thuốc an thần. Kết hợp điều trị biến chứng nếu có, ví dụ khi bị sưng đau tinh hoàn cần mặc quần lót chặt một chút để treo tinh hoàn lên cao, không nên để lắc lư tự do nhiều. Cần thiết sẽ sử dụng corticoid tiêm tĩnh mạch hoặc uống. 

Không có thuốc điều trị đặc hiệu, tức là không có thuốc diệt virus quai bị, khỏi bệnh bằng cách cơ thể sinh kháng thể chống lại virus quai bị. Do đó không có thuốc để cho bệnh quai bị mau khỏi.

Một người có thể bị quai bị mấy lần?

Thường chỉ là một lần trong đời mà thôi. Tuy nhiên như có trường hợp trình bày ở trên đến 6 tháng mà không khỏi hẳn, lặp đi lặp lại tình trạng viêm tinh hoàn, thì đó là do biến chứng viêm tinh hoàn do virus mumps gây ra chứ không phải là người đó bị mắc đi mắc lại bệnh quai bị trong 6 tháng.

Cách phòng tránh quai bị tốt nhất là gì?

Tốt nhất để không bị mắc quai bị là tiêm vắc xin phòng bệnh 3 trong 1 MMR (Sởi-Quai bị -Rubella) đang rất phổ biến.

Đối với những trường hợp xung quanh có người mắc quai bị thì nên tránh tiếp xúc trực tiếp kể cả tiếp xúc gần. Trẻ em nên được cha mẹ cho đi tiêm phòng đầy đủ theo lịch tiêm chủng của chương trình quốc gia hoặc các trung tâm tiêm chủng vắc xin trên cả nước.

Ship thuốc ARV tận nơi liên hệ Hotline: DS.Hồng Nhung 0974433519.

Mọi vấn đề về chuyên môn cần trao đổi liên hệ Bác sĩ Thắng, call-zalo: 0988778115.

Xem thêm:

Giá thuốc ARV ở bệnh viện Nhiệt đới bao nhiêu tiền?

Điều trị phơi nhiễm HIV có khỏi không?

Uống Acriptega vài năm lại bị ảnh hưởng đến thận?

Thuốc PEP tiền nào của nấy?

Các loại thuốc ARV tốt nhất hiện nay cập nhật 2024?

Thuốc PEP 72h mua ở đâu hiệu quả nhất?

Thêm ca điều trị PEP thành công ở Phòng khám bác sĩ Thắng

Cập nhật phác đồ điều trị PEP mới nhất theo EACS?