TÌNH HÌNH NHIỄM VI RÚT VIÊM GAN C TRÊN THẾ GIỚI HIỆN NAY

ĐẶT VẤN ĐỀ

        Được phát hiện từ năm1989, vi rút viêm gan C (HCV - Hepatitis C Virus) này lan truyền qua đường máu là chủ yếu, ngoài ra còn truyền từ mẹ sang con, dùng chung vật dụng lây nhiễm mà chưa được khử trùng nhưng ít khi lây qua đường tình dục, trừ quan hệ đồng tính có khả năng lây cao hơn (1,2,11) . Viêm gan C thường được gọi là một “bệnh thầm lặng”  (2) vì nhiều bệnh nhân mang virus  không có triệu chứng và không cảm thấy bệnh . Hiện tại không có thuốc chủng ngừa để bảo vệ bạn khỏi bị viêm gan C.

        Theo tổ chức y tế thế giới, hàng năm số lượng bệnh nhân mắc mới và tử vong liên quan đến vi rút viêm gan C vẫn ngày càng tăng. Sau khi bị nhiễm virus viêm gan C câp tính thì có khoảng 70-90% bệnh nhân chuyển từ giai đoạn cấp tính sang giai đoạn mạn tính và có tới 20-25% trong số này có thể chuyển thành xơ gan hoặc ung thư gan (4). Ước tính có khoảng 700000 người chết mỗi năm do biến chứng liên quan tới virus viêm gan C(2), bao gồm xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan HCC và suy gan. Nhiễm vi rút viêm gan C có thể điều trị khỏi bằng thuốc kháng vi rút, tuy nhiên rất nhiều bệnh nhân không có biểu hiện lâm sàng nên đã bỏ qua việc chẩn đoán sớm, một số khác lại không có điều kiện tiếp cận điều trị vì kinh tế còn khó khăn.

Hậu quả  nguy hiểm là vậy, nhưng thật may mắn, những tiến bộ trong điều trị viêm gan C đã mở ra nhiều triển vọng tốt đẹp và sẽ còn hứa hẹn những thành công lớn hơn trong tương lai. Kể từ lần đầu tiên công bố hướng dẫn theo dõi, chăm sóc và điều trị bệnh do vi rút viêm gan C vào năm 2014, đã có một số thuốc được phê chuẩn để điều trị viêm gan C mạn. Những thuốc này là thuốc kháng vi rút hoạt động trực tiếp DAAs cho phép điều trị viêm gan C mạn chỉ cần uống thuốc mà không cần dùng tới interferon, điều này không những giúp việc điều trị trở nên thuận lợi hơn mà còn giúp ngăn ngừa những tác dụng phụ do việc dùng interferon mang lại.

+ Vùng có tỷ lệ thấp dưới 0,5-1% như các nước Đan Mạch, Úc, Thụy Sỹ, Canada;

+ Vùng nhiễm vừa với tỷ lệ 0,5-1%;

+ Vùng có tỷ lệ nhiễm cao trên 1% như Pháp là 1,2%, trong đó 80% có dấu hiệu HCV đang nhân lên (HCV-RNA dương tính) và người mang HCV mạn tính là 0,1%.(5)

Ở Mỹ tỷ lệ nhiễm HCV là 1,8%, những người có nhiều bạn tình cao gấp 23 lần người chưa hoặc chỉ có một bạn tình (9% so với 0,4%) và cao hơn nữa ở người nghiện chích ma túy (13% so với 1%).

Mặc dù có rất nhiều tài liệu khác nhau về con số chính xác nhiễm HCV tại các quốc gia, vùng lãnh thổ, nhưng tựu chung lại tỉ lệ nhiễm vi rút viêm gan C dưới 2% ở các nước phát triển ví dụ như Hoa kỳ, trên 2% ở một số nước châu Mỹ la tinh, Đông Âu, châu Phi, Trung Đông và Đông Á.Có số liệu cho rằng tỉ lệ nhiễm vi rút viêm gan C cao nhất là ở Ai Cập, lên đến 10%.

Tại Việt Nam, tỉ lệ nhiễm vi rút viêm gan C có xu hướng ngày càng tăng, tuy nhiên chưa có thống kê chính xác bao nhiêu người nhiễm vi rút nguy hiểm này 

Hình:  Sự phổ biến cuả viêm gan C trên thế giới