Cập nhật các phương pháp điều trị dự phòng lây nhiễm HIV bằng thuốc ARV

Hiện nay, trên thế giới đã cập nhật nhiều phương pháp điều trị dự phòng lây nhiễm HIV bằng thuốc ARV. Ở Việt Nam sẽ áp dụng được những hình thức nào, chi tiết cụ thể chúng ta sẽ tìm hiểu ngay sau đây.

1. Các khái niệm về dùng thuốc ARV điều trị dự phòng lây nhiễm HIV?

Điều trị dự phòng lây nhiễm HIV là hình thức sử dụng thuốc ARV đúng cách theo hướng dẫn, nhằm ngăn ngừa, kéo giảm khả năng lây HIV từ người này sang người khác. Hiện nay, có các khái niệm dùng thuốc ARV để dự phòng lây nhiễm HIV là:

• TasP (Treatment as Prevention): điều trị thuốc ARV đạt tải lượng HIV-RNA dưới ngưỡng phát hiện, từ đó không lây cho người khác.
• Prep (Pre-Exposure Prophylaxis): uống ARV trước khi có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV.
• PEP (Post-Exposure Prophylaxis): uống ARV ngay sau khi có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV.

Mỗi một phương pháp sẽ có những hiệu quả, ưu và nhược điểm nhất định. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu tiếp theo.

2. Cập nhật các phương pháp điều trị dự phòng lây nhiễm HIV bằng thuốc ARV?

2.1 Điều trị TasP?

TasP là điều trị cho người đã nhiễm HIV bằng thuốc ARV, khiến cho tải lượng HIV-RNA dưới ngưỡng phát hiện. Khi đó, người bệnh HIV sẽ gần như không còn khả năng lây HIV cho người khác. Điều đó, đồng nghĩa chúng ta đã kiểm soát ngay từ nguồn lây.

Đây là phương pháp điều trị hợp lý nhất, hiệu quả nhất và bền vững nhất. Bởi nó không chỉ mang lại sức khỏe cho người bệnh, mà còn giúp đạt tỷ lệ phòng ngừa lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục lên tới 100%.

Tuy nhiên, trở ngại là vấn đề tuân thủ điều trị ARV của bệnh nhân HIV. Bên cạnh đó là việc phải có xét nghiệm tải lượng HIV thường xuyên và đáng tin cậy.

2.2 Điều trị Prep?

Điều trị Prep là hình thức chủ động uống thuốc ARV gồm 2 thành phần hoạt chất Tenofovir + Emtricitabine hoặc Lamivudine, trước khi xảy ra nguy cơ lây HIV.

Các hình thức phổ biến ở Việt Nam là dùng thuốc TDF300mg/FTC200mg uống hàng ngày. Tuy nhiên, với người quan hệ tình dục đồng giới nam còn có hình thức Prep khẩn cấp, hay còn gọi là Prep tình huống, ED-Prep. 

Ưu điểm là áp dụng được cho những đối tượng thường xuyên có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV, chẳng hạn gái mại dâm. Chi phí rẻ, dễ tiếp cận.

Nhược điểm: tỷ lệ thành công bị dao động mạnh, cỡ vài chục phần trăm. Có nhiều trường hợp lỡ quên dùng Prep dẫn đến hậu quả bị nhiễm HIV suốt đời. Tức là tâm lý chủ quan và lệ thuốc vào thuốc Prep. Họ không nghĩ ra những giải pháp thay thế khi không tiếp cận được loại thuốc này.

Từ những năm 2020, 2021, trên thế giới đã có những hình thức điều trị Prep mới đó là vòng đặt âm đạo chứa Dapivirine. Đặc biệt là thuốc tiêm dạng phóng thích chậm, một năm chỉ cần tiêm 2 lần là Cabotegravir.

2.3 Điều trị PEP?

Điều trị PEP là hình thức uống thuốc ARV ngay sau khi có hành vi tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm HIV. Viên thuốc điều trị PEP đầu tiên phải được uống kịp thời trong vòng 72 giờ tính từ lúc có nguy cơ, chẳng hạn như quan hệ tình dục không an toàn.

Việt Nam đang có những loại thuốc PEP thuộc phác đồ TDF/3TC/DTG hoặc TAF/FTC/DTG... Ưu điểm là thuốc PEP kết hợp nhiều hoạt chất ARV với hoạt lực mạnh, hiệu quả phòng ngừa HIV cao. Sự lựa chọn cũng khá đa dạng tùy theo hoàn cảnh, nên có thể linh hoạt dùng phác đồ phù hợp với bản thân.

Tuy nhiên, nhược điểm là thời gian khẩn cấp, chỉ có 72 tiếng. Người ở vùng sâu vùng xa sẽ khó tiếp cận. Giá thành của loại thuốc PEP tốt thì khá cao, trong khi loại rẻ hơn thì nhiều tác dụng phụ.

Nói tóm lại, hiện nay chúng ta có thể sử dụng thuốc ARV để điều trị dự phòng lây nhiễm HIV, bao gồm: TasP, Prep và PEP. Trên thế giới có dạng vòng đặt âm đạo và tiêm dưới da. Nhưng ở Việt Nam vẫn chỉ tồn tại hình thức thuốc uống là duy nhất.

Ship thuốc ARV tận nơi liên hệ Hotline: DS.Hồng Nhung 0974433519.

Mọi vấn đề về chuyên môn cần trao đổi liên hệ Bác sĩ Thắng, call-zalo: 0988778115.

Xem thêm:

HIV kháng thuốc là gì? Cách phân loại?

Mua thuốc PEP chuẩn nhất Việt Nam ở đâu?

Cảnh báo hậu quả tự ý bỏ uống thuốc ARV?

Bệnh nhân HIV cần lưu ý gì về nguy cơ mắc bệnh thận mạn?

Chẩn đoán và điều trị bệnh lậu như thế nào?

Cách xét nghiệm để biết chắc chắn mình có bị nhiễm HIV hay không là gì?

Vắc xin ngừa HIV công nghệ m-RNA đầy triển vọng?

Chẩn đoán và điều trị bệnh Giang mai như thế nào?

Xét nghiệm đo tải lượng HIV là gì? Cách làm và ý nghĩa thực tiễn?

Nguyên nhân kết quả xét nghiệm khẳng định HIV chưa xác định là gì?

Chẩn đoán và điều trị sùi mào gà sinh dục hậu môn như thế nào?

Nguyên nhân điều trị PEP thất bại?