Chủng HIV kháng thuốc ARV là gì?

Chủng HIV kháng thuốc ARV là những dòng đột biến của virus HIV sinh ra gen chống lại tác dụng của thuốc ARV. Khi xuất hiện chủng HIV kháng thuốc ARV, cơ thể bệnh nhân sẽ dần bị suy giảm miễn dịch nặng hơn, thậm chí là tử vong.

Hiện tượng kháng thuốc ARV là gì?

Kháng thuốc ARV là hiện tượng người bệnh vẫn uống thuốc ARV nhưng tải lượng virus HIV vẫn tăng cao. Số lượng tế bào miễn dịch CD4 ngày càng giảm theo thời gian. Nói cách khác là kháng thuốc ARV khiến cho việc uống thuốc ARV trở nên vô nghĩa.

Chủng HIV kháng thuốc ARV là gì?

Chủng HIV kháng thuốc ARV là những dòng virus HIV đột biến tạo ra gen chống lại tác dụng của thuốc ARV. Đó là sự thay đổi trong cấu trúc nucleotid của virus HIV, làm cho thuốc ARV bị vô hiệu hóa trong quá trình tác động lên chu trình sinh sản của HIV. Nói cách khác, chủng HIV kháng thuốc ARV xuất hiện làm cho việc uống thuốc ARV hàng ngày trở nên vô nghĩa.

Cơ chế bệnh sinh tạo ra chủng HIV kháng thuốc

Một bước quan trọng trong chu trình nhân bản của HIV trong tế bào vật chủ là quá trình sao chép và tổng hợp protein của vi rút. Trình tự các acid amin trong chuỗi protein được mã hóa trong gen của vi rút, phản ánh trình tự gen của virus và được gọi là kiểu gen (genotype) của HIV. Các protein sau đó được xếp lớn thành các protein chức năng, đóng vai trò nhất định trong cấu trúc và hoạt động sống của virus (như p17, p24, enzyme sao chép ngược, enzyme protease...) và được gọi là kiểu hình (phenotype) của vi rút.

HIV là vi rút nhân bản nhanh, khoảng 10 triệu hạt virus mới được tạo ra mỗi ngày. Quá trình sao chép ngược của virus HIV từ chuỗi ARN sang chuỗi ADN rất hay xảy ra sai sót. Các lỗi sao chép này dẫn tới sự xuất hiện của các chủng virus không còn giống với chủng virus ban đầu và cả hai chủng virus này đều tồn tại song song trong cơ thể người nhiễm HIV (tình trạng đa chủng - quasispesies).

Khi người nhiễm HIV uống thuốc ARV đầy đủ và có tác dụng, vi rút bị ức chế, không nhân bản và sẽ không sản sinh đột biến kháng thuốc. Tuy nhiên, khi nồng độ thuốc ARV không đủ ức chế virus HIV, chúng sẽ tiếp tục nhân bản. Dưới áp lực chọn lọc của thuốc, các chủng kháng thuốc xuất hiện, và trở thành các chủng vượt trội, dẫn tới thất bại điều trị ARV. Như vậy, căn nguyên sâu xa của hiện tượng kháng thuốc ARV chính là do sinh ra các chủng HIV đột biến kháng thuốc.

Một số chủng HIV kháng thuốc ARV thường gặp

Về lý thuyết có thể xảy ra vô vàn các chủng HIV kháng thuốc ARV khác nhau. Tuy nhiên, các nhà khoa học thông kê một số kiểu thường gặp là:

1. Một là, kháng các thuốc tương tự nucleoside (NRTI).
2. Hai là, đột biến M184V.
3. Ba là, các đột biến kháng các nucleoside tương tự thymidin (TAMs).
4. Bốn là, đột biến K65R.
5. Năm là, kháng các thuốc không tương tự nucleoside (NNRTI).
6. Sáu là, kháng các thuốc ức chế protease (PI).

Nguyên nhân kháng thuốc ARV

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới kháng thuốc ARV. Chủ yếu là các tình huống sau:

1. Một là, tuân thủ thuốc ARV không đầy đủ, khi uống khi không, hay quên uống thuốc ARV do việc cá nhân, do sợ độc tính của thuốc.
2. Hai là, liều thuốc không đúng, như trẻ em và người lớn liều thuốc ARV là khác nhau.
3. Ba là, uống thuốc ARV không theo chỉ định của bác sĩ chuyên HIV. Uống thuốc ARV thay đổi nhiều quá, lúc loại này, lúc loại khác, không theo bất kỳ phác đồ bậc thứ tự nào.
4. Bốn là, các yếu tố di truyền cá thể.
5. Năm là, hấp thu kém (do uống thuốc không đúng cách, không kiêng bia rượu khi uống ARV).
6. Sáu là, dược động học của thuốc.
7. Bảy là, tương tác thuốc, uống nhiều loại thuốc khác nhau xảy ra tương kỵ, ức chế lẫn nhau. Ví dụ uống thuốc Acriptega nên tránh dùng cùng tipranavir/ritonavir, rifampicin, một số thuốc chống động kinh...
8. Tám là, phác đồ ARV không đủ mạnh. Uống thuốc ARV chỉ có chứa 1 hoặc 2 hoạt chất kháng retrovirus.

Như vậy, cơ bản nhất của nguyên nhân kháng thuốc ARV chính là không tuân thủ điều trị ARV chặt chẽ.

Cách ngăn ngừa nguy cơ xuất hiện kháng thuốc ARV

Cách ngăn ngừa, hạn chế nguy cơ xuất hiện các chủng HIV kháng thuốc ARV đó chính là tuân thủ điều trị ARV chặt chẽ. Uống thuốc ARV đúng liều lượng, đủ số lượng hàng ngày. Cần phải kiêng bia rượu hoặc những thuốc có thể ảnh hưởng xấu đến dược động học của thuốc ARV là những điều bệnh nhân HIV cần làm. Đặc biệt phải tránh việc tự ý đổi sang thuốc ARV khác hoặc bỏ không điều trị ARV khi chưa có ý kiến của bác sĩ chuyên trị HIV.

Ngoài ra, bệnh nhân HIV/AIDS cần phải làm xét nghiệm đo tải lượng virus HIV, đếm số lượng tế bào CD4 định kỳ hàng năm. Có như vậy mới phát hiện sớm được tình trạng kháng thuốc ARV xảy ra. Một số nơi có điều kiện làm thêm xét nghiệm gen kháng thuốc ARV của virus HIV thì càng tốt. Tuy nhiên, việc này là không thực sự cần thiết và cũng rất ít nơi thực hiện được kĩ thuật đó. Chính vì vậy mà các xét nghiệm tìm gen HIV kháng thuốc không được áp dụng rộng rãi trong thực tế lâm sàng.

Nói tóm lại, chủng HIV kháng thuốc ARV là những đột biến gen của virus HIV có khả năng chống lại hoạt động của thuốc ARV. Từ đó làm mất tác dụng của thuốc ARV trong việc ức chế sao chép virus HIV. Cần phải tuân thủ điều trị ARV chặt chẽ, làm xét nghiệm đo tải lượng virus HIV và CD4 thường xuyên, để phát hiện sớm nguy cơ xuất hiện chủng HIV kháng thuốc ARV.

Ship thuốc ARV tận nơi liên hệ Hotline: DS.Hồng Nhung 0974433519.

Mọi vấn đề về chuyên môn cần trao đổi liên hệ Bác sĩ Thắng, call-zalo: 0988778115.

Xem thêm:

Bị HIV có đi làm công ty được không?

Uống ARV sai giờ có sao không?

Thất bại điều trị ARV là gì, xử trí ra sao?

Tác dụng phụ của thuốc phơi nhiễm HIV là gì?

Bác sĩ chuyên trị HIV uy tín nhất hiện nay là ai?

Uống thuốc phơi nhiễm HIV trong bao lâu?

Tổng hợp 3 phác đồ điều trị ARV hiện nay tại Việt Nam?

Uống ARV rồi có cần dùng bao cao su khi quan hệ tình dục không?

Người bị nhiễm HIV không được làm ngành nghề gì?

Tuổi thọ trung bình của người nhiễm HIV hiện nay là bao nhiêu?

Làm sao để tiết kiệm chi phí điều trị ARV?

Dự phòng sau phơi nhiễm HIV và 10 điều cơ bản cần biết?

Uống ARV cần kiêng những gì?

Những ai được biết thông tin về người nhiễm HIV?

Tại sao nhiễm HIV không bị thông báo về địa phương?

Nhận diện thuốc ARV giả và thật, sự lựa chọn thông minh như thế nào?